Biologische versproducten zijn in 2020 gemiddeld 45% duurder dan hun gangbare variant (in 2019 was dit gemiddeld nog 40%). Het grootste prijsverschil vinden we nog altijd bij de eiren: een bio-eitje is dubbel zo duur als een standaard scharrelei. Toch heeft dit geen negatief effect op de verkoop, want het marktaandeel van bio-eieren blijft heel wat hoger dan gemiddeld en neemt zelfs nog toe. Het kleinste prijsverschil is er bij de vleesvervangers. Hier is de biovariant slechts 6% duurder dan het gangbare product en het verschil krimpt nog.

De keten groeit

De Europese en Vlaamse reglementering rond biologische productie is niet enkel van toepassing op ondernemingen die actief zijn als biolandbouwer. Ook bedrijven die biologische producten willen verwerken, opslaan, verhandelen, invoeren of uitvoeren moeten zich laten controleren en certificeren door een van de erkende controleorganen inzake biologische productie.

In 2020 staan er in Vlaanderen 1.325 unieke ketenbedrijven (dus geen primaire producenten) onder controle voor activiteiten als verdeler, bereider, verkooppunt, importeur en/of exporteur van biologische producten. Dat is een stijging met bijna 9% ten opzichte van 2019. In vijf jaar tijd is het aantal bedrijven (excl. producenten) die actief zijn in de bioketen toegenomen met ruim 46%.

De bereiding van bioproducten blijft, net als in voorgaande jaren, de vaakst voorkomende marktactiviteit: eind 2020 zijn hiervoor 890 bedrijven gecertificeerd, waarvan 17% volledig biologisch opereert. Net geen 670 bedrijven ontplooien activiteiten als verdeler van bioproducten (9% hiervan werkt volledig biologisch. 333 ondernemingen zijn gecertificeerd als verkooppunt en 217 bedrijven staan onder controle voor de import van biologische producten.

De primaire productie groeit

Ook de ontwikkeling van de biologische landbouw zet zich in 2020 voort. Het biologisch en omschakelareaal groeit gestaag en ook het aantal landbouwbedrijven die onder controle staan voor de biologische productie neemt toe.

In 2020 staan er in Vlaanderen 593 landbouwbedrijven onder controle voor biologische productie. Dat is een stijging met 6% ten opzichte van 2019. Er zijn 55 nieuwkomers, terwijl er netto 27 landbouwbedrijven hun bioproductie in de loop van 2020 hebben stopgezet. Het aandeel biologische landbouwbedrijven in het totale aantal landbouwbedrijven is met 4% het hoogst in Vlaams-Brabant en met 2% het laagst in West-Vlaanderen. Het deel biolandbouwers voor heel Vlaanderen bedraagt 2,5%. Met een aandeel van 29% is de groenteteelt (waarvan 27% teelt in openlucht en 2% teelt onder glas) de belangrijkste specialisatie van biobedrijven. Op plaats twee vinden we akkerbouw (18%), gevolgd door gespecialiseerde dierlijke productie (17%). In vergelijking met 2019 zien we daar vooral opnieuw een toename van de landbouwbedrijven die actief zijn in de biopluimveehouderij (+5 bedrijven). Na jaren van status quo vertoont ook het aantal bedrijven met biologische schapen (+4) en geiten (+ 3) een aanzienlijke groei.

In 2020 bedraagt de totale bio-oppervlakte in Vlaanderen 9.124 hectare (+5% tegenover 2019). Ruim drie vierde hiervan is biologisch, een kwart betreft areaal in omschakeling. Het bioareaal maakt 1,5% uit van het totale landbouwareaal, dat 621.702 hectare groot is volgens de landbouwtelling van 2019 (Statbel). De provincie met het hoogste aandeel bio-oppervlakte ten opzichte van het totale landbouwareaal is Limburg (1,9%). In West-Vlaanderen blijft het aandeel bioareaal het laagst (1,1%). Grasland, weiden en bossen nemen meer dan een derde (36%) van het totale Vlaamse biologisch areaal in. De voedergewassen en groenbedekkers blijven de tweede grootste teeltgroep met een aandeel van 25%. Akkerbouwteelten (excl. aardappelen) winnen terrein en nemen nu 17% in van de Vlaamse bio-oppervlakte. De teelt van aardappelen, groenten en kruiden, zowel onder glas als in openlucht, beslaat 12% van het bio-areaal. Net als in het voorgaande jaar vertoont de biologische fruitteelt een stevige groei (+7%).

Ook Bio zoekt Boer draagt z’n steentje bij

In 2020 verleenden we met Bio zoekt Boer (een partnerschapsproject van Innovatiesteunpunt, Boerenbond, ABS en BioForum) aan 113 bedrijven eerstelijnsadvies over de omschakeling naar biolandbouw. Van de 55 boeren die in 2020 effectief de stap hebben gezet naar biologische productie hebben er 20 (36%) een beroep gedaan op dergelijk kosteloos advies. Van de 113 verleende adviezen werden er het meeste uitgevoerd aan bedrijven uit de provincie Vlaams-Brabant (29%), gevolgd door Oost-Vlaanderen (20%) en Limburg (18%). In West-Vlaanderen (17%) en Antwerpen (16%) werden het minste adviezen uitgevoerd.

De melkveehouderij was met 34% de sector waar we het meeste adviezen aan verleenden, akkerbouw besloeg de tweede plaats met 16% van de verleende adviezen. Maar liefst 14% van onze adviezen verleenden we aan erfbetreders, een niet onbelangrijke doelgroep. Als we willen dat land- en tuinbouwers met vertrouwen de omschakeling kunnen aanvatten, dan is het belangrijk dat ook hun omkadering mee is en notie heeft van wat biologische productie juist inhoudt. Met Bio zoekt Boer zetten we dan ook al jaren in op het informeren en adviseren van deze zogenaamde erfbetreders zoals technisch, financieel en administratieve adviseurs, toeleveranciers en afnemers.

Bron: Timmermans I. & Van Bellegem L. (2021) De biologische landbouw in 2020, Departement Landbouw en Visserij, Brussel.